po polsku
Kategoria:
Polski
Zakres:
Renesans
Tytu³:
"Makbet" Szekspira - nowo¿ytna tragedia o ludzkich namiêtno¶ciach.
Dodano:
1999.07.23
"Makbet" to chyba najg³êbsza psychologiczna tragedia Szekspira, w której obserwujemy nieustaj±c± walkê wewnêtrzn± bohatera miêdzy jego zbrodnicz± ambicj± a wra¿liwym sumieniem i bogat± wyobra¼ni±. To opowie¶æ o ¿±dzy w³adzy wiod±cej do zbrodni, która nigdy nie mo¿e uj¶æ nikomu bezkarnie. Szekspir bardzo wnikliwie przedstawia wewnêtrzne prze¿ycia swojego bohatera i jego powolny upadek moralny.
Makbet traci spokój, a w koñcu poczucie sensu ¿ycia. Temat sztuki, dziêki takiemu ujêciu, nabiera znaczenia ogólnoludzkiego, aktualny bêdzie zawsze i wszêdzie. Trzon tematyczny obejmuje wiele bardzo istotnych zagadnieñ. W±tek moralitetowy: kuszenie do z³a, uleganie pokusie i id±ca za tym kara przeplata siê z w±tkiem politycznym, nie maj±cym charakteru tak uniwersalnego, lecz niezwykle aktualnym w czasach rozwijaj±cych siê monarchii absolutnych. Makbet to ¿±dny w³adzy wasal i krewny, który w sposób przestêpczy zdobywa koronê i zaczyna sprawowaæ krwawe sady. Dosiêga go jednak sprawiedliwo¶æ. Powstaj± przeciw niemu ksi±¿êta i rycerze, zabijaj± go i powierzaj± w³adzê synowi zamordowanego króla. Sztuka ma zatem wyra¼ny akcent polityczny - ostrze¿enie przed tyrani±. Z³o jest potêg± niszcz±c± wszystko i wszystkich, unicestwia zarówno Makbeta, jak i np. Lady Makduf i jej dzieci, niszczy tyranów i uciemiê¿onych, winnych i niewinnych. ¦wiat jest ze sob± ¶ci¶le powi±zany, choæ nie zawsze w pe³ni to sobie u¶wiadamiamy. Szekspir, podobnie jak w innych utworach, przypomina el¿bietañsk± koncepcjê ¶wiata (mikrokosmos jest odbiciem makrokosmosu). Cz³owiek i wszech¶wiat to jedno, naruszenie najdrobniejszego elementu tej struktury odbija siê wszêdzie: w duszy cz³owieka, w spo³eczeñstwie, w przyrodzie. Bardzo wyra¼nie zostaje to ukazane w "Makbecie". Noc, w któr± Tan Kawdoru zabija Dunkana, obfituje w niezwyk³e i niepokoj±ce zjawiska: (...) widzia³em Wiele widowisk, wiele okropno¶ci Ale dzisiejsza noc wszystko dawniejsze W ¶miech obróci³a.
Ludzkie namiêtno¶ci i ambicja, którymi s± chêæ zdobycia w³adzy, a tak¿e wspomaganie przepowiedni sprowadzaj± tematykê "Makbeta" do swej najprostszej formy, do jednego obrazu i jednego podzia³u: na tych, którzy zabijaj± i tych, którzy s± zabijani. Ambicja jest tutaj zamiarem morderstwa i jego planem. Strach jest pamiêci± o morderstwach, które by³y i lêkiem przed konieczno¶ci± nowej zbrodni. Historia zaczyna siê zamordowaniem króla. Potem ju¿ trzeba zabijaæ. Tak d³ugo, a¿ ten, który zabija³, sam zostanie zabity. Nowym królem bêdzie ten, który zabi³ króla.
Cokolwiek by jednak nie powiedzieæ i jak by nie spojrzeæ na "Makbeta", to zawsze jawi siê on jako uniwersalne dzie³o o ludzkiej naturze, mechanizmach ¶wiata i skomplikowanej g³êbi niejednoznacznego ludzkiego wnêtrza.
Ten w³a¶nie uniwersalizm i niezwyk³a wrêcz znajomo¶æ ludzkiej duszy sprawiaj±, ¿e dzie³a sprzed niemal czterech wieków zachowuj± ponadczasow± aktualno¶æ i zadziwiaj± m±dro¶ci±, trafno¶ci± ocen, spostrze¿eñ i charakterów tak¿e dzi¶, u schy³ku XX wieku.
Autor: Nieznany
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plpajaa1981.pev.pl