po polsku
Kategoria:
Polski
Zakres:
Antyk i Biblia
Tytu³:
Gatunki literackie typowe dla Biblii.
Dodano:
1999.08.18
W Biblii spotykamy niemal wszystkie gatunki literackie, znane z literatury pozabiblijnej:
PRZYPOWIE¦Æ:
Utwór narracyjny, w którym przedstawione postacie i wydarzenia nie s± wa¿ne ze wzglêdu na nie same, lecz jako przyk³ady uniwersalnych prawide³ i zasad ogólnoludzkiej egzystencji. Prosta i uboga fabu³a jest tylko ilustracj± i pretekstem do ukazania wa¿nych tre¶ci. W³a¶ciwa interpretacja przypowie¶ci wymaga odrzucenia dos³ownego znaczenia utworu i przej¶cia do znaczenia ukrytego. Przypowie¶æ czêsto pos³uguje siê symbolem. Wyró¿nia siê przypowie¶æ alegoryczn± (która ma dwa plany, jej tre¶æ jest ukryta) oraz przypowie¶æ exemplum (tzn. dos³own±, wyk³adaj±c± swe pouczenie bez metafory, jest wiernym przedstawieniem wzorca postaw).
PSALM:
Jest to krótki utwór poetycki, w którym mieszaj± siê ze sob± charakter modlitewny i pochwalny. Wypowied¼ w psalmie skierowana jest do Boga. Do niego kierowane s± pro¶by, b³agania, podziêkowania. Psalmy zbudowane s± z wersetów. Psalmy dzielimy na b³agalne, pochwalne, dziêkczynne, m±dro¶ciowe, patriotyczno - religijne.
HYMN:
To uroczysta pie¶ñ pochwalna, opiewaj±ca np. czyj±¶ s³awê lub czyn patriotyczny. Mo¿e to byæ tak¿e patetyczny utwór liryczny, o tre¶ci patriotycznej lub religijnej. Utwór ten nacechowany by³ najczê¶ciej patetyzmem i wznios³o¶ci±.
LISTY:
Jest to pisemna forma wypowiedzi, skierowana do osoby lub instytucji. Dla Biblii list gra rolê szczególn±. Ze wzglêdu na du¿e odleg³o¶ci miêdzy miastami, a tak¿e na trudy podró¿y, list stawa³ siê form± przekazu S³owa Bo¿ego. Za jego po¶rednictwem aposto³owie pouczali i wyja¶niali wiernym wszelkie w±tpliwo¶ci.
APOKALIPSA:
(Z greckiego "apokalypsis" = ods³oniêcie). Utwór, w którym zawarta jest prorocza, zwykle gro¼na i przera¿aj±ca wizja przysz³o¶ci. Ta, pochodz±ca z Biblii, przypisywana jest Janowi Ewangeli¶cie i zawiera mistyczne przepowiednie losów chrze¶cijañstwa i koñca ¶wiata.
KAZANIE:
Jest to tekst, wyg³aszany przez duchowieñstwo do wiernych, najczê¶ciej podczas nabo¿eñstwa. Kazaniem okre¶liæ te¿ mo¿na tre¶æ pisan± takiego przemówienia.
LAMENTACJA (TREN):
Jest to pie¶ñ lamentacyjna, wyra¿aj±ca ¿al z powodu czyjej¶ ¶mierci, napisana na cze¶æ zmar³ego, rozpamiêtuj±ca jego chwalebne czyny, zas³ugi, zalety. Tren jest gatunkiem nale¿±cym do poezji ¿a³obnej.
MODLITWA:
Jeden z podstawowych aktów wiary ka¿dej religii, pojmowany jako my¶lowy lub s³owny kontakt z bóstwem. Modlitwy dziel± siê na b³agalne i dziêkczynne.
EPOS NARODOWY:
Jest to jeden z gatunków epickich, wykszta³conych w staro¿ytno¶ci. Utwór ten jest z regu³y wierszowany i bardzo rozbudowany. Przedstawia on losy bohaterów na tle wydarzeñ wa¿nych dla danej spo³eczno¶ci. Na plan pierwszy wysuwa siê fabu³a. Charakterystyczny dla eposu jest jego podnios³y i patetyczny styl.
PIE¦Ñ:
Utwór liryczny, silnie zwi±zany z muzyk±. Tematyka pie¶ni obracaæ siê mo¿e wokó³ zagadnieñ takich jak przemijalno¶æ, krótkotrwa³o¶æ ¿ycia, cnota, rozum, patriotyzm, nie¶miertelno¶æ poezji czy afirmacja ¿ycia, natury, ¶wiata i mi³o¶ci. Pogl±dy filozoficzne stanowi± najczê¶ciej tematykê pie¶ni refleksyjnych.
AFORYZMY (PRZYS£OWIA):
Krótkie zdanie czy te¿ my¶l, która zawieraæ mo¿e dowcipnie i ironicznie sformu³owan± prawdê, regu³ê czy zasadê ¿yciow±.
ELEGIA:
To utwór liryczny, bez okre¶lonej miary wierszowej, zwykle o tematyce ¿a³obnej i refleksyjnym, smutnym nastroju, utrzymany w tonie skargi.
KRONIKI:
Jest to chronologiczny zapis wydarzeñ z ¿ycia pañstwa, organizacji lub instytucji. Kronika charakteryzuje siê tym, i¿ najczê¶ciej jest ona obiektywna oraz tym, ¿e ogranicza siê do odnotowania wydarzeñ, bez podania ich zwi±zków przyczynowych.
KODEKS PRAWNY:
Zbiór przepisów prawnych, reguluj±cych okre¶lon± dziedzinê ¿ycia spo³ecznego.
OPOWIADANIE:
To krótki utwór epicki. Najczê¶ciej opowiadanie ogranicza siê do jednego w±tku fabularnego. Charakterystyczne dla opowiadania jest wystêpowanie lu¼nej akcji (w której czêsto wystêpuj± epizody) oraz brak wyra¼nej konstrukcji.
MONOLOG I DIALOG FILOZOFICZNY
POEMAT EPICKI
SAGA RODOWA
PRZEKLEÑSTWO
WYROCZNIA
NOWELA DYDAKTYCZNA
LIRYKA MI£OSNA
Autor: Nieznany
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plpajaa1981.pev.pl