i

Indeks

po polsku

- A tobie, jak wilkowi po nocy, krew na my�li?
- Na Boga �ywego i jego rany, uczy�my wycieczk�! Ludzi nar�niemy, dzia�a pozagwa�d�amy. Oni si� tam niczego nie spodziewaj�.
Pan Czarniecki zerwa� si� na r�wne nogi.
- I jutro chyba poszalej�! My�l� mo�e, �e nas do�� nastraszyli i �e o poddaniu my�limy, b�d� mieli odpowied�. Jak Boga kocham, to jest przednia my�l, to prawdziwie rycerska impreza! �e te� to mnie do g�owy nie przysz�o. Trzeba tylko ksi�dza Kordeckiego zawiadomi�. On tu rz�dzi!
Poszli.
Ksi�dz Kordecki naradza� si� w definitorium z panem miecznikiem sieradzkim. Pos�yszawszy kroki, podni�s� g�ow� i odsuwaj�c na bok �wiec� spyta�:
- A kto tam? Jest co nowego?
- To ja, Czarniecki - rzek� pan Piotr - ze mn� za� jest Babinicz. Oba spa� nie mo�emy, bo strasznie nam Szwedzi pachn�. Ten Babinicz, ojcze, to niespokojna g�owa, i nie mo�e na miejscu usiedzie�. Wierci mi si�, wierci, bo mu si� okrutnie chce do Szwed�w za wa�y p�j��, zapyta� si� ich, czyli jutro tak�e b�d� strzela� albo czy te� fryszt nam i sobie jeszcze dadz�?
- Jak to? - spyta� nie ukrywaj�c zdziwienia ksi�dz Kordecki. - Babinicz chce wyj�� z fortecy?...
- W kompanii, w kompanii! - odrzek� spiesznie pan Piotr - ze mn� i z kilkudziesi�ciu lud�mi. Oni tam, zdaje si�, �pi� na sza�cu jak zabici; ogni nie wida�, stra�y nie wida�. Zbyt w nasz� s�abo�� dufaj�.
- Dzia�a zagwo�dzim! - doda� gor�co Kmicic.
- A dawajcie mi tu tego Babinicza! - zakrzykn�� pan miecznik - niech go u�ciskam! Sw�dzi ci� ��d�o, szerszeniu, rad by� i po nocy k�u�. Wielkie to jest przedsi�wzi�cie, kt�re najlepszy skutek mie� mo�e. Jednego nam Pan B�g da� Litwina, ale w�ciek�� besti� i z�bat�. Ja zamiar pochwalam; nikt go tu nie zgani, i sam gotowym i��!
Ksi�dz Kordecki, kt�ry zrazu a� przerazi� si�, bo l�ka� si� krwi rozlewu, zw�aszcza gdy w�asnego �ycia nie wystawia�, przyjrzawszy si� bli�ej owej my�li, uzna� j� za godn� obro�c�w Marii.
- Dajcie mi si� pomodli�! - rzek�.
I kl�kn�wszy przed wizerunkiem Matki Boskiej, chwil� modli� si� z roz�o�onymi r�koma, wreszcie wsta� wypogodzony.
- Pom�dlcie si� teraz wy - rzek� - a potem id�cie!
W kwadrans p�niej wyszli we czterech i udali si� na mury. Sza�ce w daleko�ci spa�y. Noc by�a bardzo ciemna.
- Ilu ludzi chcesz wzi��? - spyta� ksi�dz Kordecki Kmicica.
- Ja?... - odrzek� ze zdziwieniem pan Andrzej. - Ja tu nie w�dz i miejscowo�ci nie znam tak dobrze jak pan Czarniecki. P�jd� z szabl�, ale ludzi niech pan Czarniecki prowadzi i mnie z innymi. Chcia�bym jeno, by m�j Soroka poszed�, bo to rze�nik okrutny.
Podoba�a si� ta odpowied� i panu Czarnieckiemu, i ksi�dzu przeorowi, kt�ry w niej jawny dow�d pokory widzia�. Lecz zabrali si� zaraz ra�no do dzie�a. Wybrano ludzi, nakazano cisz� najwi�ksz� i pocz�to wysuwa� belki a kamienie, a ceg�y z przechodu.
Praca zabra�a z godzin� czasu. Wreszcie otw�r w murze by� gotowy i ludzie pocz�li si� zanurza� w w�sk� czelu��. Mieli szable, pistolety, niekt�rzy rusznice, a niekt�rzy, zw�aszcza ch�opi, kosy osadzone sztorcem, bro�, do kt�rej najwi�cej nawykli.
Znalaz�szy si� na drugiej stronie muru policzyli si�: pan Czarniecki stan�� na przedzie oddzia�u, Kmicic na samym ko�cu i ruszyli wzd�u� okopu, cicho, dech tamuj�c w piersiach, jak wilcy podkradaj�cy si� do owczarni.
Jednak�e czasem kosa o kos� zabrz�k�a, czasem kamie� pod stop� zazgrzyta�, i po tych odg�osach mo�na by�o pozna�, �e wci�� posuwaj� si� dalej. Zeszed�szy w nizin�, pan Czarniecki zatrzyma� si�. Tu zostawi� cz�� ludzi, nie opodal ju� od sza�c�w, pod wodz� Janicza, W�grzyna, starego i wytrawnego �o�nierza, kt�rym na ziemi� rzuci� si� kaza�, sam za� wzi�� si� nieco w prawo i maj�c pod stopami mi�kk� ju� ziemi�, na kt�rej kroki nie wydawa�y echa, pocz�� szybciej prowadzi� sw�j oddzia�.
Mia� on bowiem zamiar obej�� szaniec, uderzy� na u�pionych z ty�u i p�dzi� ich ku klasztorowi na ludzi Janicza. T� my�l podda� mu Kmicic, kt�ry id�c teraz ko�o niego z szabl� w r�ku, szepta�:
- Szaniec pewnie jest tak wysuni�ty, �e mi�dzy nim a g��wnym obozem jest pusta przestrze�. Stra�e, je�li jakie s�, to przed sza�cem, a nie z tamtej strony... Tak wi�c obejdziemy ich swobodnie i wpadniemy na nich od tamtej strony, od kt�rej najmniej spodziewaj� si� napadu.
- Dobrze - odpowiedzia� pan Piotr - noga nie powinna uj�� z tych ludzi.
- Je�liby si� kto odezwa�, jak b�dziem ju� wchodzili - m�wi� dalej pan Andrzej - pozw�l waszmo��, �e ja odpowiem... Po niemiecku umiem szwargota� jak po polsku, wi�c pomy�l�, �e to kto od jenera�a z obozu przechodzi.
- Byle stra�y nie by�o za sza�cem.
- Cho�by i by�y, to hukniem i skoczym od razu. Nim si� po�api� kto i co, si�dziemy im na karki.
- Czas skr�ca�, ju� koniec okopu wida� - rzek� pan Czarniecki.
Tu zwr�ci� si� i zawo�a� z cicha:
- W prawo, w prawo!
Milcz�cy szereg pocz�� zawraca�. Wtem ksi�yc o�wieci� nieco brzeg chmury i uczyni�o si� ja�niej. Id�cy ujrzeli pust� przestrze� z ty�u sza�ca.
Stra�y, jak przewidywa� Kmicic, nie by�o na tej przestrzeni wcale, po c� by bowiem Szwedzi mieli stawia� plac�wki mi�dzy w�asnymi sza�cami a g��wn� armi�, kt�ra sta�a dalej. Najprzenikliwszy w�dz nie m�g� przypu�ci�, by z tej strony mog�o nadej�� jakie niebezpiecze�stwo.
- Teraz jak najciszej ! - rzek� pan Czarniecki. - Wida� ju� namioty.
- I w dw�ch jest �wiate�ko... Ludzie tam jeszcze czuwaj�... Pewnie starszyzna.
- Wej�cie od ty�u musi by� wygodne.
- Oczywi�cie - odrzek� Kmicic. - T�dy armaty wtaczaj� i wojska wchodz�... Ot, ju� nasyp si� poczyna. Pilnuj teraz, by bro� nie zabrz�k�a...
Doszli ju� do wzniesienia usypanego starannie z ty�u sza�c�w. Sta� tam ca�y szereg woz�w, na kt�rych podwo�ono prochy i kule.
Ale przy wozach nie by�o nikogo, wi�c min�wszy je, pocz�li wspina� si� na szaniec bez trudu, jak s�usznie przewidywano, bo wzniesienie by�o �agodne i dobrze urz�dzone.
Tak doszli do samych namiot�w i z gotow� broni� zatrzymali si� tu�, tu�. W dw�ch rzeczywi�cie b�yszcza�y �wiate�ka; wi�c pan Kmicic zamieniwszy par� s��w z Czarnieckim rzek�:
- P�jd� ja naprz�d do tych, kt�rzy nie �pi�... Czeka� teraz mego wystrza�u, a potem w nich!
To rzek�szy ruszy�.
Powodzenie wycieczki by�o ju� zapewnione, wi�c si� nawet nie stara� i�� zbyt cicho. Min�� kilka namiot�w pogr��onych w ciemno�ci; nikt si� nie zbudzi�, nikt nie spyta�: �werda?"
�o�nierze jasnog�rscy s�yszeli skrzyp jego �mia�ych krok�w i bicie w�asnych serc. On za� dotar� do o�wietlonego namiotu, podni�s� skrzyd�o i wszed�szy zatrzyma� si� u wej�cia z pistoletem w d�oni i z szabl� spuszczon� na �a�cuszku.
Zatrzyma� si� dlatego, �e �wiat�o cokolwiek go ol�ni�o, na polowym bowiem stole sta� �wiecznik sze�cioramienny, w kt�rym p�on�y jarz�ce �wiece.
Za sto�em siedzia�o trzech oficer�w schylonych nad planami. Jeden z nich, siedz�cy w po�rodku, �l�cza� nad nimi tak pilnie, �e a� d�ugie jego w�osy le�a�y na bia�ych kartach. Ujrzawszy kogo� wchodz�cego podni�s� g�ow� i spyta� spokojnym g�osem:
- A kto tam ?
- �o�nierz - odpowiedzia� Kmicic.
W�wczas i dwaj inni oficerowie zwr�cili oczy ku wyj�ciu.
- Jaki �o�nierz? sk�d? - spyta� pierwszy. (By� to in�ynier de Fossis, kt�ry g��wnie prac� obl�nicz� kierowa�.)
- Z klasztoru - odrzek� Kmicic.
Ale by�o w jego g�osie co� strasznego.
De Fossis podni�s� si� nagle i przys�oni� oczy r�k�. Kmicic sta� wyprostowany i nieruchomy jak widmo, tylko gro�na jego twarz, podobna do g�owy drapie�nego ptaka, zwiastowa�a nag�e niebezpiecze�stwo.
Jednak�e my�l szybka jak b�yskawica przemkn�a przez g�ow� de Fossisa, �e to mo�e by� zbieg z klasztoru, wi�c spyta� jeszcze, ale ju� gor�czkowo.
- Czego tu chcesz?
- Ot, czego chc�! - krzykn�� Kmicic.
I wypali� mu w same piersi z pistoletu. Wtem krzyk straszny i wraz z nim salwa wystrza��w rozleg�a si� na sza�cu.
De Fossis run��, jak pada sosna zgruchotana piorunem, drugi oficer wpad� ze szpad� na Kmicica, ale on ci�� go szabl� mi�dzy oczy, a� stal zgrzytn�a o ko�ci; trzeci oficer rzuci� si� na ziemi� pragn�c prze�lizn�� si� pod �cian� namiotu, ale Kmicic skoczy� ku niemu, nadepta� nog� na plecy i przygwo�dzi� sztychem do ziemi.
Tymczasem noc cicha zmieni�a si� w s�dny dzie�. Dzikie wrzaski: �Bij! morduj!", zmiesza�y si� z wyciem i przera�liwymi wo�aniami o ratunek szwedzkich �o�nierzy. Ludzie ob��kani z przestrachu wypadali z namiot�w, nie wiedz�c, gdzie si� obr�ci�, w kt�r� stron� ucieka�. Niekt�rzy, nie pomiarkowawszy zrazu, sk�d napad przychodzi, biegli wprost na jasnog�rc�w i gin�li od szabel, kos i siekier, nim zdo�ali �pardon!" zakrzykn��. Niekt�rzy bodli w ciemno�ciach szpadami w�asnych towarzyszy; inni, bezbronni, wp�odziani, bez kapeluszy, z r�koma podniesionymi w g�r�, stawali nieruchomie w miejscu; niekt�rzy wreszcie padali na ziemi�, w�r�d poprzewracanych namiot�w. Ma�a gar�� pragn�a si� broni�, lecz o�lep�y t�um porywa� ich, przewraca�, depta�. J�ki konaj�cych, rozdzieraj�ce pro�by o lito�� wzmaga�y zamieszanie.
Gdy wreszcie z krzyk�w sta�o si� jawnym, �e napad przyszed� nie od strony klasztoru, ale z ty�u, w�a�nie od strony wojsk szwedzkich, w�wczas prawdziwe szale�stwo ogarn�o napadni�tych. S�dzili widocznie, �e to sprzymierzone polskie chor�gwie uderzy�y na nich znienacka.
T�umy piechur�w pocz�y zeskakiwa� z sza�ca i biec ku klasztorowi, jakby w jego murach pragn�li znale�� schronienie. Ale wnet nowe okrzyki wskaza�y, �e wpadli na odzia� W�grzyna Janicza, kt�ry docina� ich pod sam� fortec�.
Tymczasem jasnog�rscy siek�c, bod�c, depcz�c doszli do armat. Ludzie z przygotowanymi gwo�dziami rzucili si� na nie natychmiast, inni za� prowadzili dalej dzie�o �mierci. Ch�opi, kt�rzy nie byliby dostali wy�wiczonym �o�dakom w otwartym polu, rzucali si� teraz w kilku na ca�e gromady.
Dzielny pu�kownik Horn, gubernator krzepicki, stara� si� zebra� ko�o siebie rozpierzch�ych knecht�w, skoczywszy wi�c za w�gie� sza�ca, pocz�� wo�a� w ciemno�ci i wymachiwa� szpad�. Poznali go Szwedzi i wnet pocz�li si� kupi�, lecz na ich karkach i razem z nimi nadlatywali napastnicy, kt�rych w pomroce trudno by�o odr�ni�.
Nagle rozleg� si� straszliwy �wist kosy i g�os Horna ucich� nagle. Kupa �o�nierzy rozbieg�a si�, jakby granatem rozegnana. Kmicic i pan Czarniecki z oddzia�em kilkunastu ludzi rzucili si� na nich i wyci�li do szcz�tu.
Szaniec by� zdobyty. W g��wnym obozie szwedzkim ju� tr�by pocz�y gra� larum. Nagle ozwa�y si� dzia�a jasnog�rskie i kule ogniste pocz�y lecie� z klasztoru, by wracaj�cym drog� o�wieci�. Oni wracali zdyszani, umazani krwi� jak wilcy, kt�rzy uczyniwszy rze� w owczarni, uchodz� przed zbli�aj�cymi si� odg�osami strzelc�w. Pan Czarniecki prowadzi� czo�o. Kmicic poch�d zamyka�.
W p� godziny natkn�� si� na oddzia� Janicza, lecz on nie odpowiada� na wo�anie; sam jeden �yciem przyp�aci� wycieczk�, bo gdy zap�dzi� si� za jakim� oficerem, w�a�ni jego �o�nierze zastrzelili go z rusznicy.
Wycieczka wesz�a do klasztoru w�r�d huku dzia� i po�ysku p�omieni. U przechodu czeka� na nich ju� ksi�dz Kordecki i liczy� ich, w miar� jak g�owy przesuwa�y si� do wn�trza przez otw�r. Nie brak�o nikogo pr�cz Janicza.
Wnet dw�ch ludzi wysz�o po niego i w p� godziny p�niej przynie�li cia�o, jego chcia� bowiem ksi�dz Kordecki przystojnym uczci� go pogrzebem.

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

pajaa1981.pev.pl

i

po polsku

Menu